Aspiratör

Aspiratör Tanımı
Yoğum bakımlarda, Ameliyathanelerde ve acil ünitelerinde, aspirasyon (vakumla sıvı veya partikül çekme) gerektiren tüm cerrahi işlemlerde kullanılan hava pompası yardımıyla sıvı/partikül çekmeye yarayan vakum / emiş cihazı olarak tanımlanabilir.

Kulak burun hekimlerinin kullandığı kulak içinden partikül çekmek üzere tasarlanmış 100 ml/dk kapasitesinden diş hekimlerinin kullandığı ağız içinden sıvı çekmek için tasarlanmış 1000 ml/dk kapasitesine ve nihayet vücut içinden sıvı ya da kan çekmek üzere
tasarlanmış 100 litre/dakika kapasitesine kadar emiş yelpazesinde tasarlanmışlardır.
İki, üç ve beş litre kapasiteli farklı kavanoz seçenekleriyle tek veya çift kavanozlu kullanıma uygun tasarımlarda üretilirler.
. Otoklavlanabilen, dayanıklı plastikten imal edilmiş toplama kavanozları, cihaza kolayca takılıp, çıkarılabilmektedir.
. Toplama kavanozları, kapak ve bağlantı özellikleri gereği klinik alanı dışına kadar açılmadan, güvenli bir şekilde taşınabilmektedir.
. Sıvının pompaya kaçmasını önlemek için toplama kavanozlarında şamandırasistemi bulunmaktadır. Yedek kavanoz ile iki aşamalı emniyet sağlanmaktadır.
. Vakum değeri, 0-(-740) mmHg aralığında ayarlanıp, vakummetre ile
izlenebilmektedir. Cihazda bulunan bakteri ve egzoz filtreleri ile hasta ve çevre sağlığı korunmaktadır.

Çeşitleri
Aspiratörleri iki gruba ayırabiliriz.
1) Müstakil aspiratörler
1.1) Operasyon aspiratörleri
1.2) Hastabaşı aspiratörü
1.3) Mobil aspiratörler
1.4) Portatif aspiratörler
2) Ortak kullanılan merkezi aspiratörler
1.1) Müstakil Aspiratörler
Müstakil aspiratörler adından da anlaşılacağı gibi emiş ve depolama sistemini kendi içinde barındıran kullanıldığı yere ve duruma göre emiş değerleri ve hacimleri değişen cihazlardır.
1.2)Operasyon aspiratörleri
Ameliyathanelerde kullanılan vakum değerleri oldukça yüksek toplama üniteleri büyük kapasiteli vakum ayarları ayak pedalları vasıtasıyla hızlı bir şekilde değiştirilebilen toplama kapları otoklavlanabilen gerektiğinde tek kullanımlık steril poşet takılabilen cihazlardır. Genellikle kesintisiz güç kaynağı üzerinden çalışan 220 voltluk 180 ila 750 Watt aralığında güçlere sahiptirler. Emiş güçleri deniz seviyesinde 740 mmHg seviyesindedir. Dakikada 100 litre sınırında sıvı ya da kan emebilecek şekilde dizayn edilmişlerdir. Bazı modellerinde liposuction ( vakum yöntemiyle vücut yağını emme işlemi) uygulamalarıiçin geliştirilmiş vücuttaki yağ dokusunu emebilecek şekilde dizayn edilmişlerdir.

1.3)Hastabaşı Aspiratörleri
Yoğun bakım ya da normal hastabaşı aspiratörü olarak kullanılan aspiratörler operasyon aspiratörlerine göre nispeten küçük, kullanışlı, hareketli olarak dizayn edilmiş emiş kapasiteleri normal sınırlarda (40-50 litre dakika) bulunan direk şebeke geriliminden ya
da kesintisiz güç kaynaklarından çalışan genellikle tek kavanozlu toplama kaplarına sahip cihazlardır.
1.4)Mobil Aspiratörler
Yoğun bakım, acil üniteleri ve hastabaşı olarak kullanılmaya imkân tanıyacak şekilde dizayn edilmiş kullanışlı taşıma kolaylığı verecek şekilde tekerlekli küçük cihazlardır. Genellikle kesintisiz güç kaynakları üzerinden beslenirler. Emiş kapasiteleri 740 mmhg seviyesinde dakikada 30–40 litre sıvı emebilen küçük tek kavanozlu cihazlardır.
1.5)Portatif Aspiratörler
Hastanın nakli esnasında kullanılmak üzere uçakta ya da ambulansta kullanılabilecek şekilde tasarlanmış kesintisiz güç kaynağı ile çalışabilen 740 mmHg vakum gücünde dakikada 10-20 litre kan ya da sıvı emebilen 2 litrelik toplama kavanozuna sahip oldukça hafif taşıma kolaylığı veren cihazlardır.
2-) Merkezî Aspiratörler
Büyük hastanelerde mobil ve portatif aspiratörler dışında ameliyathaneler, acil müdahale odaları, yoğun bakım üniteleri ve hastabaşında ayrı ayrı aspiratör kullanmak yerine merkezi güçlü bir vakum ünitesinin emiş gücünü steril borular ile hastanenin gerekli
odalarına aktarma yoluyla oldukça pratik ve kullanışlı çözüm getirilmiştir. Böylelikle hemen hemen her hastabaşında gerektiğinde kullanılmak üzere vakum jakları konarak uygulama kolaylığı sağlanmıştır. Vakum merkezi aspiratörde oldukça yüksek seviyelerdedir. Dakikada 1000 litre seviyesindeki emiş gücü hasta başındaki jaklarda istenilen kapasiteye düşürülmektedir. Pompa iki adet üç fazlı motorla beslenmekte acil kullanımlarda her iki motor devreye girmekte normal kullanımda motorlar periyodik olarak devrede kalarak verimli bir çalışma gerçekleştirilmektedir. Oldukça büyük vakum tank kapasitesi ile de elektrik kesintilerine karşı bir avantaj sağlanmaktadır.

Aspiratör Cihazlarının Periyodik Bakımı

1) Kullanıcı Bakımları
Kullanıcılar tarafından aspiratör cihazlarının sadece iç, dış ve vakum kavanozunun temizliği uygun dezenfekte maddeler kullanılarak yapılır. Bunun dışında kullanıcılar tarafından sıvı haznesine sterilizasyonu sağlamak amacıyla kireç taşı diye adlandırılan
tabletler konulmaktadır. Bu işlemler dışında kullanıcılar cihaza gerekli aparatları yerleştirip hortum bağlantılarını yapmakta dolan poşetlerin uygun koşullarda değişimini yapmaktadırlar. Bunun
dışında cihazın elektronik ve mekanik bakımı ve kalibrasyonu ile ilgili işlem yapmamaktadırlar.

2) Servis Bakımları
Aspiratör cihazlarının bakımını yapan teknik personel; servis el kitabına göre bakım aşamalarını uygulamaktadır. Sevgili öğrenciler işte sizin bilmeniz ve yapmanız gereken işlemler bu aşamada devreye girmektedir.
2-1) Servis bakım kitabını okuyunuz.
2-2) Bakımını yapacağınız cihaza ait önceki bakım raporlarını gözden geçiriniz.
2-3) Bakımını yapacağınız aspiratörün bulunduğu ortama girmeden önce gerekli dezenfekte koşullarını yerine getiriniz.
2-4) Bazı durumlarda bakımı yapılacak aspiratörün bulunduğu ortamda birden çok aspiratör hasta kullanımında bulunabilir. Bu gibi durumda gerekli güvenlik tedbirlerini alınız. Hastaların etkileneceğini düşündüğünüz işlemler için kurum yetkilisine bilgi vererek uygun ortamın sağlanmasını talep ediniz.
2-5) Çalışma esnasında gerekli sessizliğe uyunuz. İş arkadaşlarınız ile şakalaşmayınız. Ortamda varsa hasta yakınları ile iyi dilekler dışında iletişim kurmayınız. İşlem uzun sürecekse çalışma ortamında herhangi bir şey yemeyiniz ve içmeyiniz. Bu gibi ihtiyaçlarınızı uygun koşulları sağlayıp bina dışında ya da kafeteryada gideriniz.
2-6) Bakımını yapacağınız cihazın yaşam destek cihazı olduğunu aklınızdan çıkarmadan bakımı ve arızayı mümkün olan en kısa sürede gidermeye çalışınız.
2-7) Aspiratör cihazının bulunduğu ortam koşullarını gazölçer, nemölçer, ışıkölçer, ısıölçer ve gürültüölçerlerle kontrol ediniz.
2-8) Aspiratör cihazının aparatlarının elle ve gözle fiziki muayenesini yapınız.
2-9) Bağlantı hortumlarını, kablolarını elle ve gözle fiziki olarak kontrol ediniz.
2-10) Aparatları ve bağlantı elamanlarını kontrol sonucunda tespit ettiğiniz hataları düzelterek bu konuda kullanıcılara gerekli uyarıları yapınız.

3-) Sık Karşılaşacağınız Durumlar
Yıpranmış özelliğini yitirmiş ya da dikkatsiz kullanım sonucu hasar görmüş elamanların uygun olmayan malzeme ve teknikle tamiratının yapıldığını göreceksiniz. Bu gibi müdahalelerin cihazın ömrünü kısaltacağı hatta fonksiyonlarını yitirerek fayda yerine zarar vereceği konusunda kullanıcıları uyarınız.
3-1) Aspiratör cihazının fonksiyonlarını gerekli ölçü aletleri ile test ediniz. Aspiratör cihazına entegre ölçüm aletlerinin ve sensörlerinin elinizdeki kalibrasyonu yapılmış ölçü aletleriyle senkronisazyonunu sağlayınız.
3-2) Arızalı birimi orijinal parça kullanarak değiştiriniz. Arızalı olmayan ancak yakın zamanda arıza çıkarması olası birimleri de gerekli açıklamayı kullanıcılara yaparak değiştiriniz.
3-3) Değişimini yaptığınız birimi önce elle ve gözle fiziki muayeneden geçirdikten sonra fonksiyon testinden geçiriniz.
3-4) Teknik servis tutanağını doldurunuz. Gerekli onayları alıp sözlü olarak da kullanıcılara yaptığınız bakımla ilgili açıklamalarda bulununuz.
3-5) Bakımını yaptığınız aspiratörün bulunduğu ortamı, geride atık malzeme ve takım bırakmadan temiz ve tertipli bir şekilde terk ediniz.